Niet leuk!, wel indrukwekkend.

Een heel 'leuk' stukje gaat dit niet worden vrees ik.

Vandaag staan voor ons onder andere de killing fields op het programma. En de killing fields van Pol Pot en het regime van de rode Khmer kun je met heel wat woorden omschrijven, maar 'leuk' behoort daar zeker niet toe. Deze Pol Pot, leider van de rode Khmer staat 'fier' ergens in een top 10 van dictators/massamoordenaars tussen namen als Stalin, Mao en Hitler. Tussen 1975 en 1979 presteerde hij en zijn rode Khmer het om een kwart tot een derde van de bevolking van Cambodja over de kling te jagen. 1,5 tot 3 miljoen mensen. Zijn eigen mensen. En de manier waarop tart zelfs de gruwelijkheden van de Holocaust. We bezoeken eerst de Tuol Sleng gevangenis waar staatsgevaarlijken werden 'ondervraagd'. Gemarteld dus, vaak met de dood tot gevolg. Eén van Pol Pot's slogans in deze revolutie was: 'beter een onschuldig iemand vermoorden, dan de kans dat een verrader zijn straf ontloopt'. Deze gevangenis, nu museum, laat haarfijn ziet welke methode's werden toegepast om de verraders te laten bekennen. Ik denk dat ze iedereen wel zouden hebben kunnen laten bekennen. Mij in ieder geval wel!

Na dit ontnuchterende bezoek staat Dong, vandaag onze tuk-tuk chauffeur buiten met een brede glimlach, zwaaiend op wachten. We glimlachen en zwaaien maar terug. Hij kan er tenslotte ook niks aan doen, dat we het even wat minder gezellig vinden.
Dat is trouwens wel prettig. Je spreekt 's ochtends met één van de vele tuk-tuk chauffeurs een prijs af en daarvoor rijdt hij je de hele dag rond. Niet alleen dat, hij blijft als een privé-chauffeur netjes staan wachten. Het is wel geen limousine, maar een 2-takt brommertje met rijtuigje erachter, maar toch. En van dat 2-takt, geen flauw idee of het klopt wat ik heb nul verstand van brommertjes maar het klonk wel lekker simpel...

Voor we verder gaan vraag Dong of we misschien iets willen eten, want dan weet hij wel een goed tentje. Natuurlijk weet hij dat, want zijn oom of broer moet ook iets verdienen. Prima, want al dat gemartel maakt wel hongerig.
Na de lunch tuk-tukken we met een vaartje van een kilometer of 40 per uur over stoffige (en drukke) Cambodjaanse wegen naar Killing field Choeung Ek. Eén van de 300 killing field's, massagraven van een genocide uit de jaren 70. Een twintig kilometer onder Phnom Phen.
Hier werden de gevangenen van de Tuol Sleng gevangenis naar toe gebracht om dierlijk te worden afgeslacht.
Zoals hier mensen werden vermoord tart elk voorstellingsvermogen. Bij massagraf 14 wordt het echt afschuwelijk. In dit graf zijn 100 lichamen van vrouwen, kinderen en baby's gevonden.
De eerste die dit massagraf ontdekte kon eerst de resten van botten, bloed en weefsel op de dikke boom ernaast niet thuisbrengen. Tot ze het graf openden en de baby-lijken vonden.
Het weefsel en bloed was van de baby's en kinderen, door de rode khmer tegen deze boom letterlijk dood geslagen om kogels te besparen. Waarom kinderen en baby's? Omdat deze ooit tot wraak over zouden kunnen gaan.
Nog één van Pol Pot's slogan's: als je het gras om wilt spaden, moet je ook de wortels wieden.

In vier jaar tijd dus 25 tot 30 procent van de totale bevolking van Cambodja vermoord. 1,5 tot 3 miljoen mensen. Vooral intellectuelen, ambtenaren, leraren, mensen die geschoold waren, die werden gezien als vijand. Alle bewoners van de steden werden binnen drie dagen gedeporteerd naar het platteland om daar te werk te worden gesteld. Alleen dan en alleen die mensen waren produktief voor 'Angkar', de staat.
Gezinnen werden uitéén gerukt, mannen en vrouwen moesten apart leven en de staat bepaalde wie zich met wie mocht voortplanten. En de kinderen die daaruit voortvloeiden werden door de staat opgevoed.
Slavenarbeid, zeven dagen per week, 12-14 uur per dag. In 1975, 1976, 1977, 1978 en 1979. En toen de rode Khmer moesten vluchten, hebben ze nog jaren steun gekregen van de westerse wereld.
Geld, erkenning als officieële regering, zelfs een zetel in VN. Als beloning.... Pol Pot werd 82, genietend van zijn oude dag tussen zijn kinderen en kleinkinderen. Andere leiders werden pas in de jaren 90 gearresteerd en worden nu nog berecht voor een tribunaal

De audio-tour over dit veld eindigd in een indrukwekkende stoepa, een tempel-achtige gedenktoren.
In deze toren liggen de schedels en botten van een deel van de mensen die hier zijn opgegraven. De resten van honderden mensen gesorteerd naar leeftijd, man, vrouw, kind. Botten die, vooral tijdens het regenseizoen, nog steeds aan de oppervlakte te voorschijn komen, worden hier bij gezet.
Nogmaals, wij vinden dat niet alles op je vakantie Leuk! en Gezellig! moet zijn. Dit bezoek was zeer indrukwekkend en onvermijdelijk als je een zo breed mogelijk beeld van een land en volk wilt krijgen. Vinden wij...

Terug bij de tuk-tuk is onze chauffeur in zijn tuk-tuk een dutje aan het doen. Zou daar het woord tuk-tuk vandaan komen? We willen 'm voorzichtig wekken maar de chauffeur naast 'm doet het al voor ons, nét wat minder voorzichtig.
We hobbelen maar weer terug naar Phnom Penh. Op naar het koninklijk paleis en de zilveren pagode. Deze schoonheid staat dan weer in een schril contrast met de gruwelijkheden die we eerder hebben gezien. Prachtig paleis, tempels en om het gehele exotische plaatje af te maken lopen er ineens een stuk of zes apen voor ons voeten.

Staand voor een Boeddha vraag ik aan Jolanda waarom ik in Nederland Boedda alleen maar ken als dikkig, zitten en glimlachend. En hier en in Thailand hebben we 'm alleen nog maar slank en serieus afgebeeld gezien. Wij komen er zo 1-2-3 niet achter. Hij heeft wel verschillende mutsen en kleren aan merkt Jolanda op. Nu wordt het een Seinfeld-achtig gesprek, want natuurlijk had Boeddha meerdere outfits. Boeddha had een doordeweeks pak en een pak voor als ie naar de tempel moest. Waarschijnlijk een pak om in de tuin te werken, om boodschappen te gaan doen en dan nog zijn zondagse pak. Allemaal met een bijpassend mutsje.

Later horen we van een vriendin dat de dikke lachende Boeddha van de Chinezen en Vietnamezen af komt. Toch vreemd dat wij dan maar één Jezus-figuur hebben en niet ook een dikke, lachende. Maar dat komt ook niet echt geloofwaardig over, zó hangend aan het kruis.
Als we uit de koninklijke tuinen komen, nemen we afscheid van Dong. Ik wil het heel officieel doen. Ik wil 'm laten knielen zodat ik 'm plechtig kan zeggen dat zijn taak volbracht is, maar Jolanda vindt dat weer overdreven... duh...

We gooien ons weer helemaal zelfstandig in het verkeer hier in Phnom Penh. Het is een continue stroom van brommertjes, fietsen, tuk-tuk's, auto's en bussen. Als je dan ziet dat het overgrote deel van de kruisingen geen stoplicht heeft, is het verbazingwekkend hoe het verkeer zichzelf regelt. Het is een steeds doorgaande vorm van ritsen. En het gaat gewoon door. Het zig-zagt wat en niemand wordt er kwaad en nijdig als ie iets wordt afgesneden. Is ook geen beginnen aan want dan zou je de hele dag bezig kunnen blijven. Oversteken is een kwestie van timing. De stroom verkeer houdt niet snel op, het gaat erom, om net op het goede moment die stap te zetten.

De stap die wij zetten is richting het terras. Altijd een goed moment.

Tot snel.
XXX